Bà
Antoinette Monsio Sayeh, Phó Tổng Giám đốc Điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc
tế (IMF) nhấn mạnh tại Lễ công bố Báo cáo của IMF về "Thúc đẩy đổi mới
sáng tạo và Chuyển đổi số ở Châu Á để thúc đẩy năng suất" do IMF phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức, ngày 10/1/2023.
Bà Antoinette Monsio Sayeh, Phó Tổng Giám đốc Điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Ảnh: Nguyễn Việt
Bà
Antoinette M. Sayeh đánh giá, sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ của châu Á
sau đại dịch đang dần mất đà do những yếu tố như điều kiện tài chính
toàn cầu thắt chặt, cầu xuất khẩu giảm, sự giảm tốc sâu và bất thường ở
Trung Quốc khiến cho triển vọng kinh tế trở nên “u ám”.
Châu Á trong vai trò đầu tàu về công nghệ số
“Nhìn
chung, những vết sẹo sâu về kinh tế do đại dịch gây ra cũng như sự tăng
trưởng năng suất mờ nhạt trong giai đoạn trước đại dịch đang đè nặng
lên triển vọng tăng trưởng dài hạn của khu vực này”, bà Antoinette M.
Sayeh bày tỏ.
Tuy nhiên, bất chấp
những thách thức đó, IMF vẫn nhận thấy một con đường đầy hứa hẹn để thúc
đẩy năng suất của châu Á – con đường chạy qua lãnh địa mà châu lục này
vốn vẫn giữ vị trí tiên phong, đó chính là số hoá. Công nghệ số có thể
gia tăng hiệu suất của cả khu vực tư lẫn khu vực công, mở rộng tài chính
bao trùm, cải thiện tiếp cận giáo dục, mở ra các thị trường mới thông
qua cho phép doanh nghiệp phục vụ các khách hàng ở xa.
Chẳng
hạn, trong giai đoạn đại dịch, số hoá đã giúp phân bổ tốt hơn những
nguồn lực quý giá về y tế và phúc lợi xã hội, cho phép cung cấp kịp thời
các hỗ trợ giúp giảm nhẹ khó khăn và đồng thời vẫn duy trì được sự kiểm
soát tránh thất thoát nguồn lực chi tiêu công. Số hoá cũng giúp hỗ trợ
cho khả năng tự phục hồi trong đại dịch, kết hợp với các gói hỗ trợ tài
khoá lớn đã đem lại sự bảo vệ cho người lao động, học sinh, sinh viên và
doanh nghiệp.
Lãnh
địa số của châu Á đã nhanh chóng mở rộng trong những năm trở lại đây,
bao trùm hàng loạt công nghệ mới đa dạng, từ tự động hoá trong sản xuất
chế tạo đến các nền tảng thương mại điện tử, cho đến thanh toán số.
Từ
con số 40% cách đây hai thập kỉ, châu lục này đã vươn lên nắm giữ 60%
bằng sáng chế về công nghệ số và máy tính trong giai đoạn trước đại
dịch. Châu Á, trong vai trò đầu tàu sản xuất chế tạo, giữ vị thế tiên
phong toàn cầu trong lắp đặt robot công nghiệp. Trung Quốc là quốc gia
sử dụng robot nhiều nhất, chiếm khoảng 30% toàn thị trường.
Các
tập đoàn Rakuten của Nhật Bản, Alibaba của Trung Quốc, và GoTo của
Indonesia là những ông lớn trong thương mại điện tử, với doanh thu sánh
ngang với Amazon và Walmart. Sự tiên phong của Ấn Độ trong giải pháp hạ
tầng số stacks (xếp lớp) đã biến quốc gia này thành một hình mẫu về
cách thức kết hợp công nghệ thanh toán số và định danh để mở rộng tiếp
cận tài chính.
Tầng
lớp dân số trẻ đang gia tăng ở Bangladesh, Indonesia và Việt Nam đã
nhanh chóng tiếp thu các công nghệ mới và trở thành tập khách hàng tiềm
năng đáng kể cho kinh tế số. Đại dịch đã đẩy nhanh xu hướng số hoá trong
khu vực. Tỉ lệ đơn xin cấp bằng sáng chế cho các công nghệ thương mại
điện tử và làm việc từ xa đã tăng mạnh trong thời gian đại dịch.
Chi
tiêu cho thương mại điện tử cũng tăng mạnh, trong đó châu Á hiện chiếm
gần 60% tổng doanh thu bán lẻ trực tuyến của thế giới. Năm 2020, doanh
thu thương mại điện tử ở Việt Nam, Indonesia, Ấn Độ tăng 40%–50%, một
tốc độ tăng vượt trội phần lớn các quốc gia khác trên thế giới.
"Sự
tăng trưởng nhanh chóng này được thúc đẩy bởi xu hướng dịch chuyển khỏi
phương thức thanh toán bằng tiền mặt và sự bùng nổ các phương thức
thanh toán số thay thế, đặc biệt là thẻ trả trước và ví điện tử", bà
Antoinette M. Sayeh bày tỏ.
Khoảng cách số đang kìm hãm sự tiến bộ
Vẫn
theo bà Antoinette M. Sayeh, bất chấp những thành công đó, khoảng cách
số ở châu Á đang kìm hãm sự gia tăng năng suất. Khả năng tiếp cận công
nghệ số tiên tiến có sự không đồng đều lớn ngay trong mỗi quốc gia, giữa
các doanh nghiệp với nhau.
Nhân
dịp bà Antoinette M. Sayeh - Phó Tổng Giám đốc Điều hành Quỹ Tiền tệ
Quốc tế (IMF) sang thăm Việt Nam, IMF phối hợp cùng Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân tổ chức Lễ công bố Báo cáo của IMF về "Thúc đẩy đổi mới sáng
tạo và Chuyển đổi số ở Châu Á để thúc đẩy năng suất". Ảnh: Nguyễn Việt
Các
doanh nghiệp vừa và nhỏ đối mặt với nhiều rào cản đáng kể trong tiếp
cận, sử dụng công nghệ số. Theo nghiên cứu mới của IMF, gần 1/2 số doanh
nghiệp vừa và nhỏ và khoảng 1/3 số doanh nghiệp lớn ở các nền kinh tế
đang phát triển và thị trường mới nổi của châu Á cho biết khó khăn về
nguồn vốn là một rào cản chính trong áp dụng công nghệ. Mức độ số hoá
thấp và những khó khăn trong tiếp cận, áp dụng công nghệ mới đã khiến
các doanh nghiệp này phải vật lộn để làm việc từ xa hay bán hàng trực
tuyến trong thời gian đại dịch.
"Tốc
độ lan toả công nghệ chậm chạp giữa những doanh nghiệp tiên phong với
những doanh nghiệp đi sau cũng làm sâu thêm khoảng cách công nghệ. Các
hạn chế như sự khan hiếm lao động tinh thông công nghệ số, khả năng tiếp
cận hạ tầng số không bình đẳng, các bất cập trong môi trường pháp lý
(bao gồm cả việc thiếu vắng những quy định pháp luật về bảo mật dữ liệu
và bảo hộ sở hữu trí tuệ) đang cản trở việc chia sẻ thông tin cũng như
niềm tin vào áp dụng công nghệ", bà Antoinette M. Sayeh nói.
Khoảng
cách số cũng ngăn cản người lao động thụ hưởng đầy đủ lợi ích của việc
tham gia nền kinh tế số và phát huy tối đa tiềm năng của mình. Ví dụ,
Indonesia là một trong những quốc gia có tỷ lệ thâm nhập Internet thấp
nhất khu vực Đông Nam Á, với chỉ ¼ tổng dân số sử dụng Internet. Còn ở
Việt Nam và Bangladesh, mặc dù chi phí truy cập Internet chỉ ở mức vừa
phải, tốc độ kết nối Internet lại thường chậm.
Con đường chính sách
Việc
tiếp tục nâng cao trình độ hiểu biết về công nghệ số, rút ngắn khoảng
cách số giữa các doanh nghiệp, các ngành, và những người lao động sẽ
giúp thu hẹp khoảng cách về năng suất.
Bà Antoinette Monsio Sayeh trao đổi với GS.TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Ảnh: Nguyễn Việt
Theo
bà Antoinette M. Sayeh, nghiên cứu mới của IFM tập trung vào những cải
cách cần thiết để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và số hoá trên diện rộng
nhằm tạo ra một cú huých cho năng suất tổng hợp và tăng trưởng kinh tế ở
châu Á. Các ưu tiên cải cách bao gồm:
Tăng cường hạ tầng số của quốc gia nhằm cải thiện tiếp cận thông tin và công nghệ.
Nâng
cao trình độ hiểu biết công nghệ số, nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao
động trẻ ở nhiều quốc gia nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng lao
động.
Các
diễn giả tham dự Lễ công bố Báo cáo của IMF về "Thúc đẩy đổi mới sáng
tạo và Chuyển đổi số ở Châu Á để thúc đẩy năng suất". Ảnh: Nguyễn Việt
Khắc
phục những hạn chế về nguồn vốn mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đối
mặt để giúp họ áp dụng công nghệ mới. Việc gia tăng tiếp cận tài chính
sẽ giúp các nhà phát minh giới thiệu sản phẩm mới của họ.
Tạo
thuận lợi cho việc áp dụng các công nghệ mới thông qua đơn giản hoá các
quy định quản lý nhà nước phù hợp với ngành công nghệ số đang phát
triển, cải thiện môi trường pháp lý (trong đó có những quy định về bảo
mật dữ liệu và bảo hộ sở hữu trí tuệ) và tạo thuận lợi cho thương mại
số.
Châu Á đã sẵn sàng để tiếp tục
dẫn đầu hoạt động đổi mới sáng tạo số. Việc tạo thuận lợi cho các ngành,
doanh nghiệp, người lao động được tiếp cận bình đẳng với công nghệ sẽ
giúp châu lục này gặt hái đầy đủ những lợi ích thúc đẩy tăng trưởng kinh
tế mà công nghệ số đem lại.
Bài và ảnh: NGUYỄN VIỆT
Link: https://diendandoanhnghiep.vn/nang-suat-cua-chau-a-can-cu-huych-so-hoa-237714.html