Ngày 10/1, Quỹ Tiền tệ quốc
tế (IMF) phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức Lễ công
bố báo cáo của IMF về “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở châu
Á để thúc đẩy năng suất”.
TIÊN PHONG VỀ SỐ HOÁ
Báo cáo của IMF chỉ rõ sự phục hồi kinh
tế mạnh mẽ của Châu Á sau đại dịch đang dần mất đà, trong bối cảnh tăng
trưởng toàn cầu đang chậm lại, các điều kiện tài chính bị thắt chặt,
giảm cầu hàng xuất khẩu và tăng trưởng của Trung Quốc sụt giảm khiến
triển vọng kinh tế toàn cầu trở nên kém tươi sáng hơn.
Cùng với đó, những “vết sẹo” kinh tế do
đại dịch Covid để lại và tốc độ tăng năng suất chậm chạp tại các quốc
gia ở Châu Á thời kỳ trước đó, sẽ gây ảnh hưởng đến triển vọng tăng
trưởng của khu vực này trong dài hạn.
Tuy nhiên, bất chấp những thách
thức này, IMF nhận thấy một con đường đầy hứa hẹn để thúc đẩy năng suất
mà Châu Á vốn đã giữ vị trí tiên phong, đó là số hóa trong mọi lĩnh vực,
từ tự động hóa sản xuất đến các nền tảng thương mại điện tử, hay thanh
toán kỹ thuật số.
IMF dẫn chứng trước khi bước vào đại
dịch, Châu Á chiếm 60% bằng sáng chế về công nghệ máy tính và kỹ thuật
số, tăng nhanh so với con số 40% cách đây hai thập kỷ.
Châu Á cũng được đánh giá là một châu
lục mạnh trong hoạt động chế biến chế tạo, dẫn đầu toàn cầu về việc lắp
đặt và vận hành robot công nghiệp, trong đó, Trung Quốc là quốc gia sử
dụng robot lớn nhất, chiếm 30% thị trường.
Các tập đoàn Rakuten của Nhật Bản,
Alibaba của Trung Quốc hay GoTo của Indonesia là những ông lớn trong
thương mại điện tử, với doanh thu sánh ngang với Amazon và Walmart. Với
lực lượng dân số trẻ ngày càng tăng, các quốc gia như Bangladesh,
Indonesia và Việt Nam cũng đang nhanh chóng áp dụng các công nghệ mới.
Đặc biệt, đại dịch được coi là “chất xúc
tác” đẩy nhanh xu hướng số hóa ở khu vực Châu Á. Theo đó, chi tiêu cho
thương mại điện tử tăng mạnh khiến Châu Á hiện chiếm gần 60% doanh số
bán lẻ trực tuyến của thế giới. Năm 2020, tại Việt Nam, Indonesia và Ấn
Độ, doanh thu thương mại điện tử tăng 40–50%, vượt xa hầu hết các nước
trên thế giới.
Cũng theo IMF, việc đẩy mạnh thanh toán
không dùng tiền mặt và sự bùng nổ các phương thức thanh toán số khác như
thẻ trả trước, ví điện tử, cũng là nhân tố thúc đẩy xu hướng số hoá.
NHƯNG VÌ ĐÂU NĂNG SUẤT CẢI THIỆN CHẬM?
Tuy nhiên, IMF cho rằng dù đã có rất
nhiều sáng chế cũng như những nỗ lực đầu tư cho lĩnh vực nghiên cứu và
phát triển (R&D), hoạt động đổi mới sáng tạo nhưng năng suất trong
khu vực Châu Á vẫn ở mức chậm, thậm chí thấp hơn so với giai đoạn trước
dịch bệnh.
Báo cáo IMF cho thấy sự chênh lệch lớn
giữa các quốc gia và giữa các doanh nghiệp khi tiếp cận các công nghệ kỹ
thuật số tiên tiến.
Các diễn giả chỉ rõ nguyên nhân năng suất trong khu vực Châu Á tăng chậm và đưa ra những gợi ý cải cách.
Cụ thể, các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải
đối mặt với nhiều rào cản trong việc tiếp cận và sử dụng công nghệ kỹ
thuật số. Theo số liệu của IMF, gần 50% số doanh nghiệp vừa và nhỏ đánh
giá rào cản lớn trong việc áp dụng công nghệ đó là tiếp cận nguồn vốn.
Mức độ số hóa thấp và những khó khăn
trong việc tiếp cận nguồn vốn khiến các doanh nghiệp này phải vật lộn
thích ứng để chuyển hướng sang làm việc từ xa hoặc bán hàng trực tuyến
trong bối cảnh đại dịch.
Cùng với đó, sự chậm trễ trong chuyển
giao công nghệ giữa các doanh nghiệp hàng đầu và các doanh nghiệp đi sau
cũng tạo ra khoảng cách ngày càng sâu về công nghệ.
Chia sẻ dưới góc độ một trong những nhà
cung cấp dịch vụ viễn thông hàng đầu tại Việt Nam, ông Hoàng Nam Tiến,
Chủ tịch FPT Telecom, cho rằng năng suất lao động của Việt Nam hiện nay
rất thấp, chỉ khoảng 5.000 USD/người.
Trong khi đó, "hiện nay, ở FPT Telecom,
năng suất lao động cao hơn khoảng 4-5 lần năng suất lao động trung bình
của Việt Nam. Trong đó, riêng đội ngũ phần mềm chuyên làm về AI, Big
Data có năng suất lao động cao gấp 9 lần và tiệm cận với năng suất lao
động trung bình trên thế giới, khoảng 38.000 – 42.000 USD/người", ông
Tiến dẫn chứng.
Chính nhờ vào Internet, sự trợ giúp của
công nghệ, nhân viên FPT dù ngồi ở Việt Nam nhưng hoàn toàn có thể làm
việc giống như những kỹ sư ở Thung lũng Silicon ở Tokyo,
Singapore... "Chúng tôi hiểu rằng AI và Big Data là chỗ để kiếm tiền.
Cùng với tiền bạc, con người thì dữ liệu trở thành nguồn lực chính để
cạnh tranh và phát triển" , Chủ tịch FPT Telecom nhấn mạnh.
ĐIỂM NHẤN CẢI CÁCH ĐỂ TẠO CÚ HUÝCH VỀ NĂNG SUẤT
Nghiên cứu mới của IMF cũng đưa ra một
số cải cách cần ưu tiên để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và số hoá trên
diện rộng nhằm tạo ra một cú huých cho năng suất tổng hợp và tăng trưởng
kinh tế ở châu Á.
"Việc tiếp tục nâng cao trình độ
hiểu biết về công nghệ số, rút ngắn khoảng cách số giữa các doanh
nghiệp, các ngành và những người lao động sẽ giúp thu hẹp khoảng cách về
năng suất", IMF khẳng định.
Một là, tăng cường hạ tầng số của quốc gia nhằm cải thiện tiếp cận thông tin và công nghệ.
Hai là, nâng
cao trình độ hiểu biết công nghệ số, nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao
động trẻ ở nhiều quốc gia nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng lao
động.
Ba là, nâng cao khả năng tiếp cận tài chính, nguồn vốn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bốn là, tạo
thuận lợi cho việc áp dụng các công nghệ mới thông qua đơn giản hoá các
quy định, cải thiện môi trường pháp lý, trong đó có những quy định về
bảo mật dữ liệu và bảo hộ sở hữu trí tuệ và tạo thuận lợi cho thương mại
số.
“Châu Á sẵn sàng tiếp tục dẫn đầu hoạt
động đổi mới sáng tạo số. Việc tạo thuận lợi cho các ngành, doanh
nghiệp, người lao động được tiếp cận bình đẳng với công nghệ sẽ giúp
châu lục này gặt hái đầy đủ những lợi ích, từ đó, thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế do công nghệ số đem lại”, IMF nhấn mạnh.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục để
nâng cao năng suất lao động và doanh nghiệp, nền kinh tế có sức cạnh
tranh lớn hơn, GS. TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân, cho biết kinh nghiệm từ các nước phát triển cho thấy hầu
hết sự đổi mới công nghệ quan trọng đều bắt nguồn từ các trường đại học,
được chuyển giao thông qua các hoạt động chia sẻ tri thức, nghiên cứu
và phát triển.
Bên cạnh vai trò của cơ sở giáo dục đại
học đối với việc thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cần
hoàn thiện cơ chế chính sách và khuyến khích tinh thần dám chấp nhận
thất bại
Đồng quan điểm trên, bà Carolyn Turk,
Giám đốc Quốc gia Worldbank tại Việt Nam, cho rằng yếu tố quan trọng là
đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực giáo dục.
Bên cạnh đó, Việt Nam cần tăng cường khả
năng tiếp cận tài chính cho doanh nghiệp, có thể theo hướng đầu tư mạo
hiểm. Một điểm cần lưu ý là cải thiện môi trường kinh doanh, tạo sân
chơi bình đẳng hiệu quả hơn với khu vực tư nhân, giảm bớt các rào cản
hành chính đối với việc thành lập doanh nghiệp và tăng cường khả năng dự
báo chính sách.
Ánh Tuyết
Link: https://vneconomy.vn/tien-phong-ve-so-hoa-nhung-nang-suat-mai-thap-imf-goi-y-cach-thu-hep-khoang-cach-ve-nang-suat.htm