GiadinhNet – PGS.TS Giang Thanh
Long, giảng viên cao cấp Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, già hóa dân
số vừa là cơ hội vừa là thách thức. Ngay từ bây giờ nếu chuẩn bị tốt sẽ
tận dụng được các lợi thế của già hóa.
Theo như Tổng điều tra dân số và nhà ở
năm 2009 và năm 2019 cho thấy, dân số cả nước tăng 11 triệu thì đồng
thời số người già cũng tăng gần 4 triệu.
Có thể thấy mức tăng của người cao tuổi rất mạnh. Hiện tỷ lệ người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên chiếm gần 12%
tổng dân số. Theo Liên Hợp Quốc, chúng ta đã chính thức bước vào thời kì
già hóa dân số. Theo dự báo của Tổng cục thống kê, Việt Nam sẽ bước vào
thời kì dân số "siêu già" trong một vài thập kỷ nữa.
Nhiều
người cho rằng, già hóa dân số là gánh nặng. Tuy nhiên, PGS.TS Giang
Thanh Long, Viện trưởng Chính sách công và Quản lý (ĐH Kinh tế quốc dân)
cho rằng, già hóa dân số vừa là cơ hội vừa là thách thức với nước ta
trong thời gian tới khi nhiều người cao tuổi hơn.
Người cao tuổi cần được nâng cao sức khỏe ngay từ khi còn trẻ. Ảnh KT
Giải
thích về điều này, PGS Giang Thanh Long cho rằng, nói đến người già cần
phải nhấn mạnh người già đấy ở thời điểm nào. Như hiện nay, người cao
tuổi là những người sinh vào những năm 1950 – 1960 không có điều kiện về
kinh tế, chăm sóc y tế nên không thể nào có thu nhập, sức khỏe tốt. Còn
nếu nói ở thời kỳ dân số rất già (dự báo vào năm 2054), người già ở
thời điểm đó là những người sinh năm 90 – 2000. Khi đó, người già sẽ
khác với người già bây giờ.
"Điều
kiện kinh tế xã hội khác nhau, dân số cao tuổi cũng sẽ khác nhau. Bởi
vậy, nếu chúng ta có tầm nhìn dài, chuẩn bị tốt ngay từ bây giờ cho dân
số già sẽ tận dụng được cơ hội. Bước vào tuổi già, người cao tuổi vẫn
còn chủ động, có thể tạo ra nguồn thu nhập từ chính lao động của mình
thì đương nhiên không chỉ có sức khỏe thể chất mà còn có độc lập nhất
định về mặt kinh tế trong xã hội.
Người
già khi đó có sức khỏe, thu nhập tốt có thể quay trở lại đóng góp cho
nền kinh tế, xã hội, cộng đồng. Thay vì bước vào tuổi già nhưng nằm
liệt, sống lâu mà không khỏe lại trở thành gánh nặng không chỉ cho bản
thân, gia đình mà xã hội. Như ở Nhật Bản, nhiều người ở độ tuổi 80 hiện
vẫn lái xe hay tham gia các hoạt động xã hội… bởi họ có thu nhập tốt, có
hệ thống bảo hiểm hỗ trợ khám chữa bệnh nên duy trì sức khỏe tốt" –
PGS.TS Long cho hay.
PGS.TS Giang
Thanh Long cho biết, thách thức và cơ hội song hành trong quá trình già
hóa dân số nên cần phải có những chính sách chiến lược phù hợp để thích
ứng. Làm sao có thể tạo điều kiện, chăm sóc cho người cao tuổi
có sức khỏe tốt, đồng thời có tinh thần tốt là điều quan trọng.
Việt
Nam có thể học ngay ở các nước đang phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản… .
Những nước đã sớm nhận ra những thách thức và từ nhiều năm nay đã chủ
động xây dựng các chính sách thích ứng với dân số già.
Chẳng
hạn như năm 1989, Nhật Bản ra một chính sách 80 – 20, nghĩa là khi sống
đến 80 tuổi cần giữ được 20 răng tốt. Khi còn 2/3 hàm răng khỏe mạnh
thì người đó sẽ nhai tốt, tiêu hóa tốt dẫn tới không mắc nhiều bệnh về
tiêu hóa. Răng miệng tốt cũng giúp người già khỏe mạnh cả về thể chất và
tinh thần khi chủ động giao tiếp. Năm đó, Nhật Bản thống kê chỉ có 7%
người cao tuổi trên 80 ở Nhật Bản là có 20 răng tốt. Nhật Bản đã quyết
tâm tăng tốc độ lên và tới năm 2019 khi kỉ niệm 30 năm chính sách này đã
có trên 55% người trên 80 tuổi của Nhật có 20 răng tốt. Điều này chứng
minh rằng họ cải thiện rất tốt sức khỏe của người cao tuổi. Dân số của
Nhật sống thọ, khỏe mạnh, ít bệnh tật.
Ngoài
ra, ngay từ những năm 1950, Nhật Bản đã đưa bảo hiểm y tế trong chăm
sóc dài hạn người cao tuổi. Chăm sóc không chỉ về y tế mà còn về tinh
thần, thúc đẩy người cao tuổi tham gia các hoạt động xã hội để tránh các
vấn đề như bệnh trầm cảm, sa sút trí tuệ…
Để
thích ứng tốt và tận dụng được lợi thế của già hóa dân số, ngay từ bây
giờ với dân số trẻ buộc phải cải thiện các vấn đề liên quan như trình độ
học vấn để có công ăn việc làm tốt hơn, chuẩn bị tốt vấn đề liên quan
đến sức khỏe để khi bước vào già hóa, họ có nguồn kinh tế, sức khỏe để
quay trở lại đóng góp cho chính bản thân họ, cho gia đình, xã hội.
Hiện
nay, trong lĩnh vực an sinh xã hội, nước ta đang thúc đẩy mọi người
tham gia bảo hiểm xã hội. Khi tham gia BHXH nghĩa là đang đóng góp cho
chính bản thân mình. Về già, người cao tuổi không có nguồn thu nhập sẽ
được bù đắp bởi phần lương hưu, trợ cấp xã hội của chính phủ.
Thứ
2, hệ thống y tế đã thích ứng khi có chương trình quản lý các bệnh
không lây nhiễm như tiểu đường, tim mạch. Điều này giúp giảm gánh nặng
trong việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.
Theo
PGS Giang Thanh Long, các nhà chức trách cũng cần xây dựng chính sách
để các cặp vợ chồng yên tâm sinh con và nuôi con. Bởi hiện nhiều gia
đình, nhất là ở các đô thị lớn có xu hướng sinh ít con do chi phí nuôi
con rất tốn kém, gồm giáo dục, y tế, nhà ở, nghỉ ngơi, vui chơi... Việc
thiết kế chính sách giảm chi phí nuôi con là cách để khuyến khích sinh
con.
Thủ
tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 1679/QĐ-TTg phê duyệt Chiến
lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Chiến lược đề ra mục tiêu tổng quát:
Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức
cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng với
già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số, góp
phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.
Phương Thuận
Nguồn: https://giadinh.net.vn/dan-so/thich-ung-voi-gia-hoa-dan-so-can-chu-dong-chuan-bi-ngay-tu-bay-gio-20201220160006912.htm