|
Toàn cảnh buổi tọa đàm
|
Tại buổi tọa đàm, GS.TS Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Kinh tế Quốc dân đánh giá, sự phát triển của công nghệ tài chính nhận
được sự quan tâm hàng đầu của các tổ chức tài chính quốc tế, các chính
phủ, định chế tài chính, các công ty công nghệ và đặc biệt của các doanh
nghiệp và người tiêu dùng. Công nghệ tài chính tạo ra tác động mang
tính đột phá, là động lực chính tạo ra các mô hình kinh doanh mới liên
quan đến dịch vụ tài chính. Nhưng đồng thời, công nghệ tài chính cũng
đem lại các rủi ro và thách thức mới về nguồn nhân lực, hệ thống đảm bảo
an ninh mạng, hệ thống pháp lý.
Sau
một thời gian tìm hiểu, nghiên cứu và đánh giá, Ngân hàng Nhà nước đã
hoàn thành Dự thảo Nghị định - “Quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm
soát (sandbox) hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng”
và Báo cáo Đánh giá tác động của chính sách liên quan đến Dự thảo Nghị
định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính
trong lĩnh vực ngân hàng để trình Chính phủ xem xét, đánh giá và phê
duyệt.
Tham gia đóng góp ý kiến tại
buổi tọa đàm, các nhà quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp tập trung vào
một số nội dung chính gồm: đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh của Cơ chế
thử nghiệm sandbox, tiêu chí đánh giá, phê duyệt và cấp giấy phép đối
với các đối tượng tham gia sandbox. Cùng với đó là khuôn khổ cho Cơ chế
thử nghiệm cần đáp ứng các yêu cầu xử lý các rủi ro, yêu cầu ổn định để
thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính. Kinh nghiệm của việc
ban hành chính sách Cơ chế thử nghiệm ngành Ngân hàng liệu có thể áp
dụng cho ngành khác. Đồng thời, cung cấp thông tin về sự đổi mới quy
trình trong việc ban hành chính sách Việt Nam đang hướng tới.
Được
biết, Bộ Tư pháp là cơ quan chịu trách nhiệm trong việc rà soát, lấy ý
kiến của các bên liên quan, đánh giá các văn bản này từ góc độ pháp lý
để đệ trình Chính phủ thực hiện các bước tiếp theo của quá trình ban
hành.
Bởi vậy, tại tọa đàm ông Nguyễn
Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp, bày tỏ
mong đợi được lắng nghe những đóng góp trên tinh thần xây dựng chia sẻ
từ kinh nghiệm quốc tế, thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp và các ý
kiến chuyên gia để Bộ Tư pháp có thể đề xuất chính sách phù hợp.
4 mô hình Cơ chế thử nghiệm sandbox
Chia sẻ về cách tiếp cận xây dựng Cơ chế thử nghiệm sandbox công
nghệ tài chính, TS. Lương Thái Bảo (Trường đại học Kinh tế Quốc dân)
cho biết có nhiều rủi ro liên quan đến công nghệ tài chính như rủi ro về
pháp lý, sự thiếu phối hợp, vấn đề bảo vệ và năng lực người tiêu dùng,
giám sát quản lý rủi ro, rủi ro không gian mạng, dữ liệu, cạnh tranh...
Cơ chế thử nghiệm sandbox cho phép các “chủ thể” kiểm thử sản phẩm, dịch
vụ hay giải pháp của họ trên thị trường dưới một môi trường quy định
nới lỏng hơn nhưng trong một không gian và khoảng thời gian được định
nghĩa rõ ràng và được thống nhất với cơ quan quản lý
TS.
Lương Thái Bảo cho rằng Cơ chế thử nghiệm sandbox là mô hình hợp lý
nhưng cấp độ như thế nào thì cần xem xét đánh giá tính hợp lý.
Trong
đó, TS. Lương Thái ảo đề cập đến 4 loại sandbox để điều chỉnh. Các loại
Cơ chế thử nghiệm sandbox này không mang tính chất loại trừ nhau và có
ưu tiên khác nhau. Đó có thể là Cơ chế thử nghiệm sandbox tập trung vào
chính sách – loại bỏ rào cản đối với đổi mới sáng tạo; sanbox tập trung
vào đổi mới sáng tạo – khuyến khích đổi mới sáng tạo và giảm chi phí gia
nhập thị trường; sanbox theo chủ đề - giúp tăng tốc việc đưa vào ứng
dụng chính sách, đổi mới hoặc hỗ trợ phát triển một ngành, một sản phẩm,
một phân khúc cư dân cụ thể; sanbox xuyên biên giới - tập trung vào
việc khuyến khích và hỗ trợ dịch chuyển xuyên biên giới và vận hành của
công ty với sự hợp tác quản lý giữa các quốc gia.
Kinh nghiệm thực tiễn từ doanh nghiệp
|
Ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch HĐQT Nexttech phát biểu tại buổi Tọa đàm
|
Ý kiến một số doanh nghiệp tại
buổi Tọa đàm đều nhấn mạnh vào vấn đề “tốc độ”. Cộng đồng các doanh
nghiệp công nghệ tài chính đều mong chờ khung pháp lý Cơ chế thử nghiệm
nhanh chóng được ban hành và đi vào thực tiễn.
ThS.
Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch HĐQT và doanh nhân trưởng của Nexttech nhìn
nhận chúng ta rất nhạy bén trong việc vận dụng các mô hình kinh doanh
mới để bán hàng ví dụ như mô hình bán hàng đa cấp, mô hình livestream,
cho vay ngang hàng P2P... Tuy nhiên, do khuôn khổ quản lý ban hành chậm
dẫn đến thực tiễn áp dụng có nhiều hình thức biến tướng gây ra một số
vấn đề xã hội. Điều này khiến cho “cây dại” phát triển nhanh mà các
doanh nghiệp bài bản khó phát triển. Chưa kể, khi thiếu khung chính
sách, doanh nghiệp start up trong lĩnh vực công nghệ tài chính rất khó
thu hút đầu tư bởi nhà đầu tư e ngại rủi ro.
Sự
chậm trễ của khung chính sách còn khiến cho Nhà nước thất thu ngân
sách. Khi hợp tác chính thức chưa thể phát triển do hạn chế khung chính
sách thì việc thanh toán lậu, thanh toán bằng đồng tiền nước ngoài tại
Việt Nam thông qua các app trở nên phổ biến và không thể kiểm soát.
“Đã
có 4 đơn vị ở Singapore được cấp phép digital bank. Những ngân hàng này
hoàn toàn có thể xin cấp phép chi nhánh tại Việt Nam. Như vậy doanh
nghiệp Việt có thể mất ưu thế tiên phong nếu chính sách pháp lý không
được ban hành nhanh để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển”, ông
Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh.
Cùng ý
kiến với Nexttech, đại diện Công ty cổ phần One Mount Group cho rằng từ
năm 2017 đến năm 2019, số lượng công ty công nghệ tài chính tại Việt Nam
đã tăng gấp đôi từ 67 công ty lên 136 công ty với dịch vụ như thanh
toán, tín dụng, cho vay ngang hàng, định danh khách hàng, quản lý tài
chính cá nhân... Với thị trường đang tăng trưởng mạnh mẽ và thay đổi
nhanh như công nghệ tài chính, khung pháp lý cho một Cơ chế thử nghiệm
nên sớm được ban hành. Nhờ đó doanh nghiệp có được môi trường tuy khép
kín nhưng đủ tự do trong khuôn khổ để thúc đẩy sáng tạo ra các sản phẩm
mang tính đột phá.
Góp ý cụ thể hơn
về các quy định, đại diện One Mount cho rằng quy định thời gian thử
nghiệm trong vòng 1 – 2 năm, doanh nghiệp khó xây dựng kế hoạch. “Có lẽ
nên quy định thời hạn là 5 năm, có cơ chế kết thúc thử nghiệm sớm để
chính thức cung ứng dịch vụ", đại diện One Mount nói.
Ngoài
ra, đại diện One Mount cho rằng việc giới hạn số lượng tối đa tổ chức
được xét duyệt tham gia cơ chế thử nghiệm cũng dẫn đến nhiều băn khoăn
chẳng hạn có hay không việc phê duyệt chủ trương, tình trạng chạy đua
cấp phép...
Khép lại buổi Tọa đàm,
ông Nguyễn Thanh Tú cho biết ở góc độ của Bộ Tư pháp sẽ lắng nghe, ghi
nhận các ý kiến đóng góp từ các nhà quản lý, chuyên gia, các doanh
nghiệp để cân nhắc trong quá trình thẩm định Dự thảo Nghị định và tháo
gỡ khó khăn vướng mắc về pháp lý cho doanh nghiệp.