NỘI DUNG ẤN PHẨM
Năm
2018, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,08%, cao nhất trong vòng hơn một
thập niên vừa qua, đồng thời chất lượng tăng trưởng đã có cải thiện.
Những động lực đóng góp chính vào tăng trưởng, về phía sản xuất là khu
vực FDI với ngành công ngiệp chế biến chế tạo, về phía chi tiêu là tiêu
dùng nội địa và thặng dư thương mại. Tuy nhiên, cải thiện môi trường
kinh doanh có dấu hiệu chững lại, khu vực kinh tế tư nhân tiếp tục gặp
nhiều khó khăn và rào cản trong phát triển. Lạm phát và tỷ giá mặc dù
nằm trong phạm vi điều chỉnh dự kiến, nhưng đã đương đầu nhiều sức ép.
Dư địa chính sách tiền tệ bị thu hẹp, và đặc biệt là rủi ro tài khóa
ngày càng gia tăng.
Trong
giai đoạn khoảng 10 năm gần đây, Việt Nam luôn duy trì quy mô chi tiêu
công ở mức cao, trong khi nguồn thu ngân sách không đủ để bù đắp, do vậy
thâm hụt ngân sách nhà nước thường xuyên ở mức cao và hiện đang ở mức
cao nhất trong khu vực. Việt Nam không có lựa chọn nào khác ngoài việc
tiếp tục vay nợ để bù đắp bội chi và hệ quả là mức nợ công tăng lên
nhanh chóng. Thực trạng này ảnh hưởng tới tăng trưởng dài hạn, ổn định
kinh tế vĩ mô, và khả năng chống chọi với các cú sốc của nền kinh tế.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng không còn nhiều không gian tài khóa cho việc
thực hiện các biện pháp kích cầu cần thiết khi nền kinh tế gặp khó
khăn. Có thể nói, thâm hụt ngân sách cao và nợ công tăng nhanh hiện nay
là một trong những rủi ro vĩ mô lớn nhất của nền kinh tế, đồng thời làm
hạn chế các lựa chọn của Chính phủ trong việc đưa nền kinh tế thoát khỏi
vùng trũng suy giảm và tiến vào “quỹ đạo tăng trưởng” mới.
Trong
bối cảnh đó, việc đánh giá một cách toàn diện thực trạng về chính sách
tài khóa, đồng thời phân tích tác động của chính sách tài khóa đến nền
kinh tế là một việc làm hết sức cần thiết hiện nay.
Kết quả của đánh giá chuyên sâu vấn đề này sẽ có đóng góp quan trọng về
cơ sở lý luận và thực tiễn cho cải cách chính sách tài khóa, đáp ứng việc
duy trì cán cân ngân sách bền vững, môi trường kinh tế vĩ mô ổn định,
và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn.
Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2018 với chủ đề “Hướng tới chính sách tài khóa bền vững và hỗ trợ tăng trưởng”,
bên cạnh việc đánh giá diễn biến kinh tế năm 2018 (thành tựu và những
tồn tại, đánh giá nguyên nhân, phân tích cơ hội và thách thức) và triển
vọng năm 2019, sẽ phân tích đặc điểm và thực trạng chính sách tài khóa
Việt Nam (bao gồm thực trạng thu chi ngân sách, phân cấp ngân sách, và
nợ công); đánh giá tác động của chính sách tài khóa đến nền kinh tế;
đánh giá mức độ bền vững của chính sách tài khóa trong trung và dài hạn;
đồng thời đề xuất các giải pháp hướng tới chính sách tài khóa bền vững
nhưng vẫn hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế.
Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2018
có những điểm khác biệt và cũng là điểm nhấn so với các báo cáo kinh tế
thường niên của các tổ chức khác. Báo cáo thể hiện quan điểm riêng của
các chuyên gia Đại học Kinh tế Quốc dân về các vấn đề kinh tế trong năm,
có tính phản biện chính sách một cách độc lập, là tài liệu tham khảo
hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách. Ngoài ra, bên cạnh phân tích
định tính, những đánh giá của Báo cáo còn được thực hiện thông qua các
phương pháp định lượng, theo đó, đảm bảo những kết luận đưa ra được dựa
trên những bằng chứng thực nghiệm, có căn cứ khoa học, có dẫn chứng cụ
thể. Điều này cũng thể hiện tính học thuật cao của Báo cáo thường niên,
gắn kết những vấn đề nóng của nền kinh tế với việc thực hiện nghiên cứu
định lượng.
GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ ĐỒNG CHỦ BIÊN
GS.TS. Trần Thọ Đạt nhận
bằng Tiến sĩ Kinh tế tại Đại học Quốc gia Úc (ANU) và Tiến sĩ Thống kê
tại Đại học Kinh tế Quốc dân. Hiện ông là Hiệu trưởng Đại học Kinh tế
Quốc dân, thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ
tướng Chính phủ. Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông là kinh tế học, kinh
tế phát triển, chính sách tài chính và tiền tệ, ổn định kinh tế vĩ mô,
tài chính trong giáo dục đại học, các vấn đề kinh tế học về biến đổi khí
hậu và môi trường.
PGS.TS. Tô Trung Thành
nhận bằng Tiến sỹ Kinh tế học tại Đại học Birmingham, Vương quốc Anh.
Ông từng là thành viên Nhóm tư vấn chính sách (PAG) cho Bộ Tài chính và
Nhóm tư vấn chính sách kinh tế vĩ mô (MAG) cho Ủy ban Kinh tế của Quốc
hội. Hiện ông là Trưởng phòng Quản lý Khoa học và nghiên cứu giảng dạy
tại Khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân. Lĩnh vực nghiên cứu
chính của ông là phân tích kinh tế vĩ mô, kinh tế quốc tế, ổn định tài
chính, phân tích hoạt động doanh nghiệp.