Đây là kết quả khảo sát được đưa ra trong Báo cáo “Đánh giá các
chính sách ứng phó với Covid-19 và các khuyến nghị”, do Trường Đại học
Kinh tế quốc dân (ĐHKTQD) phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản
tại Việt Nam (JICA) thực hiện. Lễ công bố báo cáo tổ chức ngày 15/1, tại
Hà Nội.
Hiệu quả chính sách hỗ trợ còn thấp
Năm 2020 với biến cố bất ngờ là sự bùng phát đại dịch Covid-19 trên
toàn cầu, đã ảnh hưởng rất nặng nề đến tăng trưởng kinh tế đất nước và
hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp (DN). Trong bối cảnh
đó, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm hỗ trợ nền kinh tế và
DN vượt qua khủng hoảng do dịch bệnh, trong đó bao gồm các gói hỗ trợ về
tài khóa, tín dụng, gói hỗ trợ an sinh xã hội…
Đánh giá tổng thể về hiệu quả của các chính sách ứng phó với dịch
Covid-19 của Chính phủ, đại diện nhóm nghiên cứu, ông Tô Trung Thành –
Trưởng phòng Quản lý khoa học, Trường ĐHKTQD cho biết, hiệu quả của các
chính sách hỗ trợ là khác nhau, theo đó có một số chính sách đã phát huy
tác dụng tốt, trong khi nhiều chính sách hiệu quả còn rất hạn chế.
Cụ thể, một số chính sách hỗ trợ phát huy tác dụng tốt như chính sách
tài khóa, nhất là chính sách giảm 15% tiền thuê đất phải nộp năm 2020
theo Quyết định số 22/2020/QĐ-TTg đã có một diện đối tượng lớn DN, tổ
chức, hộ gia đình, cá nhân được thụ hưởng chính sách; hay các chính sách
thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công…
Ở chiều ngược lại, theo ông Thành, còn nhiều chính sách hỗ trợ hiệu
quả thực thi chưa cao. Đơn cử như việc triển khai gói hỗ trợ an sinh xã
hội 62.000 tỷ đồng dành cho người lao động bị giãn, hoãn hoặc mất việc
do ảnh hưởng của đại dịch. Ông Thành cho biết, theo khảo sát của nhóm
nghiên cứu, tính đến giữa tháng 8/2020, gói này mới chỉ hỗ trợ được
khoảng 16 triệu người, với tổng số tiền giải ngân chỉ đạt hơn 17 nghìn
tỷ đồng (xấp xỉ 19%). Đặc biệt, những người được hỗ trợ đa phần là nhóm
lao động có bảo hiểm, lao động là người có công, hộ nghèo. Trong khi đó,
lao động chịu tác động mạnh nhất là người lao động tự do, lao động yếu
thế thuộc khối phi chính thức lại không tiếp cận được gói hỗ trợ này.
|
Trường ĐHKTQD và JICA công bố Báo cáo “Đánh giá các chính sách ứng phó với Covid-19 và các khuyến nghị." Ảnh: D.T
|
Hay như đối với gói hỗ trợ tín dụng của ngành ngân hàng cũng cho thấy
còn nhiều bất cập ở khâu thực thi, khi DN muốn tiếp cận nguồn hỗ trợ
này phải đáp ứng các thủ tục phức tạp với chi phí lớn gồm: lập báo cáo
kiểm toán, đánh giá thiệt hại, tự chứng minh thanh khoản và khả năng trả
nợ sau khi được cơ cấu lại nợ. Với các thủ tục này, nhóm DN vừa và nhỏ -
nhóm cần hỗ trợ nhất, có thể lại là nhóm khó tiếp cận chính sách…
Tỷ lệ doanh nghiệp nhận được hỗ trợ rất thấp
Kết quả khảo sát của Trường ĐHKTQD và JICA cũng chỉ ra, mặc dù Chính
phủ đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ các đối tượng chịu tác động của
dịch Covid-19, tuy nhiên, đối với các DN được điều tra thì chỉ có 22,25%
các DN nhận được hỗ trợ.
Trong các lý do DN không nhận được các hỗ trợ thì có tới 54,6% DN cho
rằng các DN không đáp ứng được điều kiện để nhận được hỗ trợ. Có gần
26% DN không biết đến các chính sách hỗ trợ và có gần 15% DN cho rằng
quy trình, thủ tục hỗ trợ còn quá phức tạp nên các DN không muốn tiếp
cận các gói hỗ trợ.
Đối với các chính sách được hỗ trợ, thì chính sách liên quan đến gia
hạn nộp thuế (thuế VAT, thuế thu nhập DN) có tỷ lệ DN nhận được hỗ trợ
cao nhất, tiếp đến là gia hạn tiền thuê đất và chính sách không thực
hiện điều chỉnh tăng giá các yếu tố đầu vào trong sản xuất (điện, nước,
xăng…). Ngược lại, một số chính sách như chính sách đơn giản hóa thủ tục
hành chính, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ vay vốn không có DN nào
được hỗ trợ.
Đánh giá về tác động của các chính sách hỗ trợ đối với các DN, về cơ
bản các DN cho rằng các chính sách hỗ trợ có tác động tích cực, đặc biệt
là các chính sách miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán điện tử, giảm 15%
tiền thuê đất phải nộp năm 2020… thì 100% ý kiến DN cho rằng có tác động
tích cực….
Trên cơ sở đánh giá các chính sách ứng phó với dịch Covid-19 vừa qua
của Chính phủ, cũng như căn cứ trong bối cảnh nguồn thu ngân sách bị ảnh
hưởng tiêu cực, trong khi đó nhu cầu chi tiêu cho công tác phòng chống,
khắc phục hậu quả của dịch bệnh lại tăng cao, nhóm nghiên cứu khuyến
nghị, để thực hiện các chính sách hỗ trợ phòng chống dịch cũng như thiên
tai, trong thời gian tới, Chính phủ nên ưu tiên thực hiện biện pháp huy
động nguồn lực tài chính sau.
Một là, cắt giảm chi thường xuyên tối thiểu 10%, đặc biệt là các chi
phí chưa thực sự cần thiết như hội thảo, hội nghị, đi công tác trong và
ngoài nước. Hai là, tranh thủ các nguồn vốn vay ưu đãi (không lãi suất
hoặc lãi suất rất thấp) nếu có từ các tổ chức quốc tế với mục tiêu phòng
chống và khắc phục hậu quả của dịch bệnh và thiên tai. Ba là, phát hành
trái phiếu chính phủ với lãi suất thấp trong điều kiện hệ thống tài
chính dư thừa thanh khoản như hiện nay..../.