Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất, tháng 01/2022
Ngay từ những ngày đầu của năm 2022, Quốc hội khóa XV đã có sự đột
phá với việc tổ chức Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất theo hình thức trực
tuyến từ điểm cầu Nhà Quốc hội kết nối cùng với 62 điểm cầu của các Đoàn
Đại biểu các tỉnh, thành phố. Đây được coi là sự đột phá trong hoạt
động của Quốc hội. Đặc biệt, kỳ họp diễn ra trong bối cảnh đại dịch
Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường với việc thông qua 01 luật và 04
Nghị quyết với sự thống nhất cao cho thấy quyết tâm của Quốc hội trong
việc sửa đổi, đưa các chính sách pháp luật phải mang hơi thở của cuộc
sống cũng như phải giải quyết được những vấn đề cấp bách từ đời sống
thực tiễn.
Theo GS.TS Ngô Thắng Lợi - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân, những giải pháp của Quốc hội và Chính phủ đưa ra tại Kỳ họp
bất thường lần thứ Nhất đều nhằm phục hồi phát triển kinh tế cho các địa
phương, doanh nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 và thực hiện
được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
Phóng viên: Dịch
bệnh Covid-19 đã tác động và ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế-xã
hội và dự kiến dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp, khó lường. Ông nhìn
nhận như thế nào về những giải pháp mà Quốc hội và Chính phủ đã và đang
triển khai để ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội?
GS.TS Ngô Thắng Lợi - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: Tôi
nhất trí với những giải pháp mà Quốc Hội và Chính phủ đã triển khai rất
kịp thời trong thời gian qua để ứng phó với tình hình diễn biến khá
phức tạp của dịch covid-19 như quyết định thành lập các bệnh viện dã
chiến, quyết định phân nhóm xanh/ vùng/đỏ của vùng/địa phương có dịch
bệnh và có chính sách duy trì hoạt động phát triển kinh tế phù hợp với
từng vùng, địa phương theo quan điểm “bình thường mới”.
GS.TS Ngô Thắng Lợi - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Về những giải pháp mà Quốc hội và Chính phủ đưa ra trong thời gian
tới, trước hết, tôi nhất trí với quan điểm của Quốc hội và Chính phủ về
việc thiết lập và duy trì môi trường “bình thường mới”: Kết hợp phát
triển kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 thậm chí còn khá phức
tạp với kiểm soát được tình hình dịch bệnh. Quan điểm của tôi là phải
thấy được rõ hơn kiểm soát dịch bệnh Covid-19 là điều kiện cần của phát
triển kinh tế và đẩy mạnh phát triển kinh tế là điều kiện đủ để bảo đảm
an sinh xã hội trong bối cảnh có dịch bệnh Covid-19.
Tôi cũng nhất trí với quan quan điểm và các giải pháp của Quốc hội và
Chính phủ đưa ra là: kiểm soát được dịch bệnh Covid-19 là điều kiện
tiên quyết. Tuy nhiên, trong thời gian qua, các con số về số ca dương
tính tăng lên khá nhanh, nếu xét về xu thế kiểm soát được dịch bệnh trở
thành một vấn đề lớn.
Hiện nay, khá đông người dân vẫn coi thường 5K và sống theo phong
cách “bình thường” chứ không phải “bình thường mới”, quên đi dịch bệnh
Covid -19 vẫn còn đang diễn biến rất phức tạp. Theo quan điểm của tôi,
cùng với chiến lược vaccine thì cần quan tâm, cụ thể hơn nữa các biện
pháp kiểm soát và quản lý các đối tượng thuộc diện bắt buộc phải tiêm
(không để tình trạng tỷ lệ tiêm có thể cao nhưng số người phải tiêm vẫn
rất nhiều nhưng không kiểm soát được. Ngoài ra, cần tăng cường tuyên
truyền để hình thành “văn hóa sống thời Covid” của các cơ quan, đơn vị
và người dân mà phương châm là dựa vào “5K”.
Ngoài ra, tôi cũng nhất trí đối với các giải pháp của Quốc hội và
Chính phủ về phát triển kinh tế như thực hiện các mối liên kết chuỗi giá
trị trong sản xuất và lưu thông, các chính sách tạo môi trường đầu tư
và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Các chính sách này nhằm vào việc phục
hồi phát triển kinh tế cho các địa phương, doanh nghiệp trong bối cảnh
dịch bệnh Covid-19 và thực hiện được mục tiêu phát triển kinh tế - xã
hội.
Để các chính sách thực sự hiệu quả, tôi đề nghị làm tốt việc phân
nhóm doanh nghiệp để có các giải pháp khác nhau. Bên cạnh việc quan tâm
đến các đối tượng doanh nghiệp có vai trò dẫn dắt, các khu vực đóng góp
nhiều vào ngân sách thì cần đặc biệt quan tâm đến các doanh nghiệp yếu
thế, khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa, kể cả doanh nghiệp tư nhân, các hộ
gia định kinh doanh, nhất là các doanh nghiệp Starup. Việc quan tâm
doanh nghiệp yếu thế là giải quyết được “2 trong 1”, cả thúc đẩy phát
triển kinh tế nhưng lại giải được bài toán an sinh xã hội vì họ chính là
các đối tượng cần có sự hỗ trợ.
Phóng viên: Tại Kỳ
họp bất thường lần thứ Nhất, Quốc hội đã thông qua một luật và 4 Nghị
quyết có ý nghĩa rất quan trọng. Quan điểm của ông về việc tổ chức kỳ
họp bất thường này như thế nào, đặc biệt là trong việc đưa ra những giải
pháp kịp thời để giải quyết những vẫn đề bức thiết đối với sự phát
triển kinh tế-xã hội cũng như trong đời sống của Nhân dân?
GS.TS Ngô Thắng Lợi - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: Rõ
ràng, trên thế giới và cả ở trong nước, tình hình dịch bệnh Covid-10
diễn biến phức tạp. Nếu Quốc hội không kịp thời bàn thảo các giải pháp
thì sẽ không ứng phó được với những diễn biến khó lường ảnh hưởng đến
phát triển kinh tế-xã hội và đời sống của người dân, nhât là người lao
động. Vì thế, tôi nhất trí với việc Quốc hội tổ chức Kỳ họp bất thường
theo mục đích mà Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã đề cập là Kỳ họp
này đưa ra những quyết sách về những nội dung có tính cấp bách, đột
xuất, rất quan trọng cho quốc kế dân sinh, nhưng cũng là vấn đề khó,
phức tạp nên cần tích cực chuẩn bị kỹ lưỡng, đúng quy trình, quy định
của pháp luật.
Riêng với mục tiêu bàn về những giải pháp cấp bách, kịp thời để phát
triển kinh tế - xã hội cũng như đời sống nhân dân, cho đến nay, chúng ta
đã có đầy đủ số liệu và tình hình phát triển năm 2021, dựa vào phân
tích kỹ những thách thức và bất cập của năm 2021 để kịp thời bàn đến các
quyết sách cho năm 2022 trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Phóng viên: Với
những Nghị quyết đã được Quốc hội thông qua, ông quan tâm đến vấn đề nào
nhất và có thể đưa ra ý kiến để triển khai Nghị quyết đó thực sự hiệu
quả?
GS.TS Ngô Thắng Lợi - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: Tại
Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất, Quốc hội đã thông qua 01 Luật và 04
Nghị quyết. Trong đó, tôi quan tâm đến Nghị quyết về Chủ trương đầu tư
Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn
2021-2025.
Tôi cho rằng việc chuyển từ đầu tư theo hình thức PPP sang đầu tư
100% vốn ngân sách cho dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam có thể gọi là
“điều tốt thứ nhì” khi không sử dụng được phương án PPP vì các nhà đầu
tư tư nhân không đủ vốn nên phải đi vay, nhưng ngân hàng không muốn cho
vay vì quá rủi ro.
Thực ra, quan niệm đầu tư theo hình thức PPP phải là cả nhà nước và
tư nhân đều phải bỏ vốn là quan niệm hơi hẹp ở Việt Nam. Ở nước ngoài,
dự án đầu tư mà tiền vốn là của Nhà nước nhưng Nhà nước không trực tiếp
làm mà đấu thầu để tư nhân làm cũng vẫn được gọi là PPP. Theo tôi được
biết, ở Nhật Bản, 75% dự án đầu tư gọi là PPP thì có đến 75% các dự án
là vốn của Nhà nước, rất ít trường hợp tư nhân bỏ vốn, chỉ trong tình
huống cực kỳ có lợi. Vì thế, không tranh luận có gọi là PPP hay không
gọi, nhưng nếu chọn được nhà thầu thực hiện dự án thật tốt (qua đấu thầu
cạnh tranh) thì dùng vốn Nhà nước vẫn có hiệu quả. Điều quan trọng là
đấu thầu dự án phải làm thực sự thực chất, mang tính cạnh tranh cao thì
việc sử dụng vốn ngân sách Nhà nước nhưng có được nhà đầu tư tốt thì vốn
đầu tư vẫn được sử dụng có hiệu quả và đúng tiến độ.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!/.