NDO - Theo Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thọ
Đạt, để chuyển đổi số thành công trong doanh nghiệp sản xuất phải có tầm
nhìn xa nhưng bước đi nhỏ. Tầm nhìn xa là phải có chiến lược phát
triển, có bộ chỉ số thể hiện mức độ trưởng thành trong từng ngành và
bước đi nhỏ là để có phải làm lại thì chi phí cũng không lớn.
|
Ảnh minh họa: CTV. |
Những
chia sẻ của doanh nghiệp ngành dệt may và lĩnh vực giao thông vận tải
trong cuộc tọa đàm khoa học “Chuyển đổi số quốc gia từ góc nhìn sản
xuất” do Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng tổ chức mới đây đã cho thấy,
quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp đang phải đối mặt với rất nhiều
khó khăn, thách thức.
Không có giải pháp chung cho mọi doanh nghiệp
Ông
Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may (Vinatex)
cho biết, mô hình chuyển đổi số tại đơn vị này là “mẹ bỏ tiền, con bỏ
sức”, nghĩa là Tập đoàn bỏ chi phí hỗ trợ công ty thành viên thực hiện.
“Với
đặc thù là doanh nghiệp quy mô lớn, có sự phân tán về địa bàn và khác
biệt rất lớn về công nghệ giữa các công ty thành viên như Vinatex thì đó
là cách làm linh hoạt, phù hợp tình hình thực tế để vẫn có thể chuyển
đổi số mà không phải chờ thay đổi mô hình tổ chức của tập đoàn”, ông Lê
Tiến Trường chia sẻ.
Việc chuyển đổi số được thực hiện trước
tiên ở ngành sợi vì đó là khu vực có nhiều tài sản nhất, có lợi thế cạnh
tranh nhất và có điều kiện tốt hơn về trang thiết bị công nghệ.
Năm
2020, Công ty cổ phần Sợi Phú Bài quyết định đầu tư nhà máy sợi hai
tầng đầu tiên trong hệ thống các đơn vị ngành sợi của Vinatex với quy mô
30.000 cọc sợi, công nghệ mới nhất của Thụy Sĩ, tổng vốn đầu tư gần 600
tỷ đồng.
Đây là dây chuyền tự động, được số hóa và quản trị tập
trung đến từng cọc sợi tại Trung tâm điều khiển, có thể cung cấp sản
lượng và chất lượng theo thời gian thực cho khách hàng trong chuỗi cung
ứng.
Nhà máy chỉ sử dụng 130 công nhân (trung bình 35 công nhân/10.000 cọc sợi), diện tích xây dựng 9.000m2.
So quy mô của một nhà máy sợi tương tự, dự án này giảm 84% lao động và
chỉ sử dụng một nửa diện tích đất xây dựng, tiết kiệm chi phí lao động
bằng 120% chi phí khấu hao tăng thêm và còn lắp đặt hệ thống pin năng
lượng mặt trời trên mái để bắt kịp xu hướng xanh hóa ngành dệt may.
Nhưng
không phải doanh nghiệp nào cũng có thể chọn cách đầu tư mới như Sợi
Phú Bài. Ngành sợi của Vinatex gồm nhiều nhà máy có tổng quy mô 850.000
cọc sợi, sử dụng công nghệ từ năm 1995, nhiều thiết bị không đạt chuẩn
để chuyển đổi số nhưng cũng không thể bỏ đi để đầu tư mới thay thế.
Nếu
đầu tư như nhà máy sợi Phú Bài, Vinatex cần tổng chi phí khoảng 20.000
tỷ đồng để chuyển đổi số trong ngành sợi trong khoảng 3-4 năm, quy mô
lao động sẽ giảm xuống còn khoảng 3.000 người, dôi dư khoảng 7.000-8.000
lao động.
Do đó, Vinatex chọn giải pháp chuyển đổi số từng
phần, mỗi năm thực hiện tại 3 nhà máy, quy mô khoảng 80.000 cọc sợi. Sau
10 năm có thể 30-35% doanh nghiệp đạt chuyển đổi số cấp 4 (năm 2032),
sau 15 năm có thể có 50% doanh nghiệp đạt mức độ chuyển đổi số cấp 5.
Tính
theo quy trình chuyển đổi số 5 bước, sau gần 3 năm triển khai, đến nay
mới chỉ có một số công ty sợi của Vinatex đang ở bước 3, đa số vẫn đang
thực hiện ở bước 1 và 2.
“Chuyển đổi số không phải có sẵn một bộ
giải pháp để doanh nghiệp lựa chọn áp dụng mà là một quá trình vô cùng
vất vả, thách thức về trí tuệ. Trong thời gian đầu, khối lượng công việc
có thể tăng gấp 1,6-1,7 lần, gây áp lực lớn cho công tác quản trị doanh
nghiệp. Nếu chọn bước đi không hợp lý, chi phí sẽ đội lên rất lớn,
không đủ nguồn lực để đến đích và quá trình chuyển đối số sẽ thất bại,
có thể khiến doanh nghiệp lâm vào khủng hoảng tài chính”, ông Lê Tiến
Trường nhấn mạnh.
|
Việc
chuyển đổi số được thực hiện trước tiên ở ngành sợi vì đó là khu vực có
nhiều tài sản nhất, có lợi thế cạnh tranh nhất và có điều kiện tốt hơn
về trang thiết bị công nghệ. (Ảnh minh họa: CTV)
|
Thể chế phải đi trước dẫn đường
Theo
Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thọ Đạt, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh
tế quốc dân, “chuyển đổi số” là một trong những từ khóa được tìm kiếm
nhiều nhất trên Google và là khái niệm được nhắc đến rất nhiều trong đời
sống nhưng kết quả triển khai thực hiện chưa đáng kể và chưa rõ hiệu
quả.
Trong nền kinh tế, những ngành có nhiều thuận lợi và có mức
độ chuyển đổi số cao là tài chính ngân hàng, công nghệ thông tin và
truyền thông.
Riêng khu vực sản xuất chuyển đổi số chậm và khó
khăn hơn, cho thấy dư địa còn rất lớn. Thế lưỡng nan của doanh nghiệp
khi bắt đầu thực hiện chuyển đổi số là phải lựa chọn phương án mua công
nghệ mới hoàn toàn hay cải tạo công nghệ cũ, điều này phụ thuộc rất
nhiều về nguồn tài chính và nhân lực của doanh nghiệp và của cả ngành
kinh tế.
“Để chuyển đổi số thành công phải có tầm nhìn xa nhưng
bước đi nhỏ. Tầm nhìn xa là phải có chiến lược phát triển, có bộ chỉ số
thể hiện mức độ trưởng thành số trong từng ngành và bước đi nhỏ là để có
phải làm lại thì chi phí cũng không lớn”, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thọ Đạt
nói.
Dẫn lại số liệu từ khảo sát mới đây của Phòng Thương mại
và Công nghiệp Việt Nam về chuyển đổi số cho thấy, 60% doanh nghiệp phản
ánh vẫn gặp rào cản trong chi phí đầu tư, ứng dụng công nghệ; 52,3%
doanh nghiệp phản ánh thiếu nhân lực nội bộ để ứng dụng công nghệ số,
thay đổi thói quen của doanh nghiệp và người lao động, Tiến sĩ Trương
Văn Phước, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng, khẳng định. còn
rất nhiều vấn đề cần giải quyết để quá trình chuyển đổi số đi vào thực
chất và có hiệu quả.
"Yêu cầu đặt ra là phải tháo gỡ vướng mắc
và hoàn thiện thể chế; đầu tư công nghệ, hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng
công nghệ thông tin; huy động được các nguồn lực tài chính, đào tạo, thu
hút được nguồn nhân lực… Quá trình này nếu không có thể chế đi trước mở
đường rất có thể dẫn đến thất bại" - Tiến sĩ Trương Văn Phước nói.
Theo
các chuyên gia, chuyển đổi số và kinh tế số không đơn thuần chỉ là bài
toán công nghệ mà quan trọng nhất là thể chế do liên quan đến cái mới.
Thể chế có tính chất mở đường, công nghệ giữ vai trò quan trọng, con
người là yếu tố quyết định.
Từ kinh nghiệm thực tiễn chuyển đổi
số ở doanh nghiệp sản xuất và ý kiến thảo luận của các chuyên gia, nhà
khoa học, Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ
tướng, nhấn mạnh: Cần có cái nhìn đa chiều và hiểu đúng về chuyển đổi
số. Việc thực hiện số hóa kết nối các thủ tục hành chính công, triển
khai Chính phủ điện tử,...không chỉ đơn giản có thể làm được với quyết
tâm chính trị. Mà đó là quá trình phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách
thức đòi hỏi phải thay đổi thể chế, chuẩn bị về nguồn nhân lực, nguồn
tài chính lớn và cần quỹ thời gian nhất định mới thành công.
Về
thể chế, những quy định về tài chính phải được tính toán lại vì thiết bị
công nghệ số thay đổi rất nhanh chóng, không thể tính thời gian khấu
hao kéo dài như thông thường và giá trị số là tài sản lớn, phải được
tính vào tài sản của doanh nghiệp, thay vì chỉ được tính tài sản hữu
hình như cơ chế hiện hành. Cách thức chuyển đổi cũng không thể rập
khuôn, mà phải linh hoạt, phù hợp với từng đơn vị, cá nhân, ngành cụ
thể.
“Cần hiểu rõ về quá trình này để có sự đổi mới về cơ chế và
sự chuẩn bị kỹ lưỡng về vốn và nguồn nhân lực, từ đó lựa chọn các ngành
nghề và tính toán khả năng thực hiện chuyển đổi số thành công, tạo ra
sự thay đổi mang tính đột phá cho nền sản xuất quốc gia”, Tiến sĩ Nguyễn
Đức Kiên nhấn mạnh.
TÔ HÀ
Link: https://nhandan.vn/chuyen-doi-so-trong-doanh-nghiep-san-xuat-phai-co-tam-nhin-xa-nhung-buoc-di-nho-post729759.html