Phát biểu tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội chiều ngày 15/6/2020, PGS, TS. Hoàng Văn Cường nhận định: “Nếu như kết quả phát triển kinh tế - xã hội năm 2019 được đại biểu Quốc hội đánh giá là chúng ta đã về đích một cách ngoạn mục, thì những kết quả đạt được trong đầu năm 2020 chúng ta phải coi đây là một kỳ tích”.
PGS, TS. Hoàng Văn Cường là đại biểu quốc hội thuộc đoàn TP. Hà Nội
Những kết quả đạt được trong đầu năm 2020 là một kỳ tích
Về phòng, chống dịch, PGS, TS. Hoàng Văn Cường cho rằng, nước ta đã trở thành hình mẫu đi đầu để cả thế giới ngưỡng mộ về thành công trong phòng, chống dịch.
Về kinh tế, trong khi kinh tế thế giới đang suy giảm toàn cầu nặng nhất sau gần 150 kể từ khi đại khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933. Nhiều nền kinh tế lớn đang tăng trưởng âm 56%.
“Kinh tế Việt Nam có độ mở trên 200% có nghĩa là kinh tế thế giới mà bị ảnh hưởng, biến động một, thì kinh tế Việt Nam phải ảnh hưởng, biến động gấp đôi. Thế nhưng, Việt Nam vẫn nổi lên trở thành nước dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng kinh tế trên thế giới”, ông Cường phân tích.
Dẫn nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân dự báo kinh tế Việt Nam có thể đạt được 4,8%, PGS, TS. Hoàng Văn Cường cho rằng, nếu chúng ta nỗ lực, thì có thể đạt đến mức 5,2%, như mục tiêu của Chính phủ đề ra.
Ngành giáo dục đã có bước chuyển ngoạn mục trong dạy học online
Về giáo dục, ông Cường cho rằng, Việt Nam cũng là nước đi đầu trong việc áp dụng biện pháp đóng cửa trường học trên toàn quốc như ngành giáo dục đã có bước chuyển ngoạn mục trong việc tổ chức dạy học online để đến ngày hôm nay dạy học online đã trở thành một hoạt động thiết yếu, duy trì sự tương tác giữa thầy và trò không phải chỉ ở trên lớp mà ở tất cả những thời điểm trong ngày.
“Chúng ta cũng cần ghi nhận và đánh giá cao Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tự cắt bỏ, đặc ân trong việc biên soạn riêng bộ sách giáo khoa, vì nếu biên soạn thì bộ sách này dù chất lượng thế nào cũng sẽ được lựa chọn nhiều nhất. Không biên soạn bộ sách riêng, điều đó không chỉ tiết kiệm cho ngân sách hàng trăm tỷ đồng mà còn tạo điều kiện quan trọng để chúng ta thực hiện thành công chủ trương xã hội hóa sách giáo khoa, tạo sự bình đẳng trong giáo dục”, vị chuyên gia này đánh giá.
Chúng ta đã biến nguy thành cơ
Về xã hội, ông Cường cho rằng, dù chúng ta đã lo lắng giãn cách xã hội là mất công ăn việc làm, đói nghèo, sinh đạo tặc, nhưng thực tế diễn ra đã làm cho thế giới phải rung động về những việc làm tương thân, tương ái chỉ duy nhất ở Việt Nam có. Lần đầu tiên trong lịch sử nhà nước đã trợ cấp trực tiếp bằng tiền đến tất cả những người lao động bị mất việc làm và không có thu nhập.
“Chúng ta thực sự đã thực hiện tốt mục tiêu phát triển bao trùm không để ai bỏ lại phía sau. Những gì làm được trong thời gian qua chính là chúng ta đã biến nguy thành cơ như quyết tâm của Thủ tướng”, phát biểu trước Quốc hội, ông Cường chỉ rõ.
Uy tín thương hiệu Việt Nam được chinh phục, niềm tin của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đang được đánh giá là một trong những điểm đến hấp dẫn của dòng chuyển dịch đầu tư.
“Chúng ta không có tham vọng và cũng không mong muốn thay thế Trung Quốc để trở thành công xưởng thế giới, nhưng đây chính là thời điểm rất tốt để chúng ta tái cấu trúc nền kinh tế, giúp Việt Nam đón cơ hội "hóa rồng"”, ông Cường nêu rõ.
3 giải pháp cần thực hiện
Để biến những cơ hội trên thành hiện thực, bên cạnh những giải pháp của Chính phủ, PGS, TS. Hoàng Văn Cường cũng đã đề xuất 3 giải pháp.
Thứ nhất, phải có các giải pháp đặc biệt để biến các nhà đầu tư nước ngoài thành trụ cột cho các ngành sản xuất trong nước. Ông Cường cho rằng, Thủ tướng đã thành lập tổ công tác đặc biệt để chủ động tìm kiếm những nhà đầu tư là mục tiêu cần thu hút để nắm bắt yêu cầu, đánh giá những điều kiện đáp ứng.
Ông Cường cho rằng, Chính phủ cần lựa chọn và hỗ trợ cho một số doanh nghiệp trong nước có đủ tiềm lực để tiếp nhận sở hữu toàn bộ hoặc một phần công đoạn sản xuất để biến các nhà đầu tư nước ngoài trở thành một phần của các tập đoàn trong nước.
“Ví dụ, nếu chúng ta có một cơ chế phù hợp để dành toàn bộ thị phần ngành công nghiệp đường sắt và những chính sách ưu đãi phù hợp, thì chúng ta có thể thu hút được các tập đoàn nước ngoài vào bắt tay với các doanh nghiệp trong nước để hình thành nên công nghiệp đường sắt trong nước. Cách làm này chắc chắn sẽ hiệu quả hơn nhiều lần so với việc chúng ta đi vay tiền, thuê các nhà thầu nước ngoài xây dựng từng dự án đường sắt và nhập từng đoàn tàu riêng lẻ”, ông Cường đánh giá.
Ông cũng lưu ý, nhiều ngành công nghiệp khác các nước cũng đang rất muốn chuyển giao cho nước thứ ba, trong khi nước ta đang rất cần.
Thứ hai, cần có giải pháp tăng cường tiềm lực về nguồn vốn cho các doanh nghiệp trong nước từ nguồn vốn vay quốc tế.
“Một số ngày trước đây, Quốc hội tranh luận về việc phải chuyển đổi một số dự án đầu tư từ PPP sang đầu tư công, vì ngân hàng không đủ tiền vốn tài trợ cho doanh nghiệp. Trong khi tiền vốn trên thị trường quốc tế đang rất sẵn có và mức lãi suất rất thấp. Chúng ta cần có cơ chế để cho Ngân hàng thương mại đi vay vốn quốc tế về để cho các doanh nghiệp trong nước vay lại theo phương thức tự vay, tự trả”, vị chuyên gia này đề xuất.
Thứ ba, để tạo bước phát triển đột phá, thì phải thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, trước hết là đổi mới sáng tạo trong quản lý, phải thay thế cơ chế đánh giá dựa vào sự tuân thủ quy trình quy định sang cơ chế đánh giá dựa vào kết quả đầu ra.
“Đổi mới, sáng tạo trong kinh tế có nghĩa là phải tìm ra được cách giải quyết vấn đề khác với thông lệ để đạt được kết quả nhanh hơn, hiệu quả cao hơn. Nếu cứ phải bắt buộc tuân thủ đúng quy trình, quy định, thì làm thế nào để có đổi mới, sáng tạo. Nếu cố đổi mới, sáng tạo, thì chắc chắn sẽ rơi vào tình trạng vi phạm và sẽ bị xử lý”, ông Cường lưu ý.
Do vậy, PGS, TS. Hoàng Văn Cường đề nghị, phải xác lập một cơ chế để những quyết định dù không tuân thủ quy trình quy định, nhưng mang lại kết quả và hiệu quả cao sẽ phải được ghi nhận và đánh giá cao.
Còn ngược lại, nếu chỉ tuân thủ quy trình và quy định, nhưng kết quả không cao sẽ không được coi là hoàn thành nhiệm vụ.
“Quan điểm này cần phải trở thành chủ trương của Đảng để có cơ sở thể chế hóa thành các tiêu chuẩn, đánh giá kết quả và hiệu quả công tác quản lý mới có thể tạo ra được đột phá cho phát triển”, ông Cường đề nghị./.