Sáng nay 20/4/2020,
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã chính thức công bố ấn phẩm "Đánh giá
kinh tế Việt Nam thường niên 2019: Cải thiện năng suất lao động trong
bối cảnh kinh tế số”. Đây là ấn phẩm xuất bản hàng năm của Nhà trường
nhằm đánh giá tổng quan kinh tế, triển vọng kinh tế năm tiếp theo và
nghiên cứu một chủ đề quan trọng trong năm.
Ấn
phẩm “Đánh giá Kinh tế Việt Nam thường niên 2019” của Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân do GS.TS Trần Thọ Đạt và PGS.TS Tô Trung Thành đồng chủ biên
NSLĐ có ý nghĩa quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Năng suất thấp là yếu tố cản trở tăng trưởng kinh tế cả về tốc độ và tính bền vững. Thúc đẩy tăng trưởng năng suất hiện đang là mục tiêu quan trọng được Việt Nam chú trọng. Đồng thời, trong bối cảnh những động lực tăng trưởng hiện có đang trở nên dần cạn kiệt và thiếu hiệu quả, sự phát triển nhanh chóng của kinh tế số (KTS) mang lại cho Việt Nam cơ hội để cải thiện mạnh mẽ mức NSLĐ tổng thể nền kinh tế.
Trong
những năm sắp tới, sự phát triển của KTS chắc chắn sẽ là một trong
những động lực tăng năng suất mới. Tự động hóa, số hóa sẽ dần thay thế
nhiều khâu trong quy trình sản xuất của nhiều ngành kinh tế, góp phần
làm giảm chi phí, tăng lợi nhuận và sử dụng ít lao động hơn. Công nghệ
số có khả năng ứng dụng ở hầu hết các ngành kinh tế, có thể tạo nên
những thay đổi lớn về phương thức sản xuất và NSLĐ trong các ngành kinh
tế. Một số ngành có thể sớm tận dụng lợi thế của công nghệ số để tạo nên
thay đổi lớn về sản lượng, năng suất như: Công nghiệp CBCT, vận tải -
logistic, tài chính - ngân hàng, y tế, giáo dục, nông nghiệp công nghệ
cao… Công nghệ số sẽ làm thay đổi mô hình kinh doanh, cơ cấu ngành và
thậm chí kinh tế ngành theo những cách chưa từng có.
Vì
vậy, việc nghiên cứu xem xét tác động của KTS số đến NSLĐ của các doanh
nghiệp (DN), các ngành kinh tế, các khu vực kinh tế cùng với các xu
hướng, khả năng dịch chuyển lao động giữa các ngành, các khu vực kinh tế
sẽ giúp Việt Nam nhận diện rõ ràng hơn về những động lực mới mà KTS đem
lại; từ đó có thể đề xuất được các giải pháp phù hợp thúc đẩy tăng
trưởng NSLĐ tổng thể của nền kinh tế trong giai đoạn chiến lược 2020 -
2030 sắp tới.
PGS.TS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng Trường ĐH KTQD tại buổi công bố ấn phẩm
Chia
sẻ về ấn phẩm, PGS.TS Phạm Hồng Chương cho biết, ấn phẩm Đánh giá kinh
tế Việt Nam thường niên 2019 một trong những ấn phẩm vô cùng quan trọng
của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Ấn phẩm không chỉ thể hiện ý kiến
của Nhà trường đối với những vấn đề lớn về kinh tế xã hội của đất nước
mà quan trọng hơn nó còn thể hiện tinh thần và mong muốn đóng góp kiến
nghị của Nhà trường. Chính vì vậy Nhà trường luôn tập trung nguồn lực
tốt nhất để bảo đảm báo cáo đạt được chất lượng cao nhất. Kết quả của
báo cáo này sẽ được chuyển đến các cơ quan quản lý như Uỷ ban Kinh tế
Quốc hội, Ban kinh tế Trung ương, Văn phòng TW Đảng và các cơ quan khác
nhằm truyền tải những chính sách của Nhà trường đối với những vấn đề lớn
đất nước.
GS.TS Trần Thọ Đạt - Chủ tịch Hội đồng trường, thành viên Tổ tư vấn kinh tế Thủ tướng Chính phủ
GS.TS
Trần Thọ Đạt - Chủ tịch Hội đồng trường, Thành viên Tổ tư vấn kinh tế
của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời là đồng Chủ biên ấn phẩm Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2019 chia sẻ, trong bối cảnh ứng dụng cách mạng công nghiệp 4.0, kinh tế số giữ một vai trò ngày càng quan trọng. Vì vậy ấn phẩm “Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2019: Cải thiện năng suất lao động trong bối cảnh kinh tế số”
của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm nay nhằm đánh giá về kinh tế
Việt Nam năm 2019 và xây dựng kịch bàn kinh tế cho năm 2020 và những năm
tiếp theo hướng tới chủ thể là nền kinh tế số và vai trò của kinh tế số
với tăng trưởng năng suất lao động ở Việt Nam. Những phân tích trong
cuốn sách mặc dù dựa trên những nền tảng khoa học và cơ sở những dữ liệu
phân tích đánh giá thực tế nhưng được chuyển tải khá dễ hiểu. Chúng tôi
hy vọng ấn phẩm sẽ mang đến những thông tin quan trọng, hữu ích tới
đông đảo bạn đọc, độc giả.
Ấn phẩm năm nay có các mục tiêu: (i) Đánh giá diễn biến kinh tế năm 2019 (những thành tựu và những tồn tại, đánh giá nguyên nhân, phân tích cơ hội - thách thức) và triển vọng năm 2020; (ii) Phân tích chuyên sâu thực trạng NSLĐ tổng thể của nền kinh tế, nghiên cứu tác động của KTS đến NSLĐ, dự báo tăng trưởng NSLĐ trong bối cảnh KTS cho đến năm 2030; (iii) Đề xuất các khuyến nghị chính sách nhằm gia tăng nhanh năng suất tổng thể nền kinh tế trong giai đoạn sắp tới.
Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên của Việt Nam định lượng tác động của KTS đến
NSLĐ các ngành, các khu vực của nền kinh tế; đồng thời cũng dự báo tác
động của KTS đến NSLĐ tổng thể cho đến năm 2030. Báo cáo không những
nghiên cứu năng suất ở khu vực chính thức, mà còn nghiên cứu ở khu vực
phi chính thức, cá thể. Bên cạnh đó, Báo cáo cũng có nghiên cứu định
lượng đánh giá tác động của đại dịch Covid-19 đối với nền kinh tế và những khuyến nghị chính sách ứng phó với dịch bệnh.
Trong
ấn phẩm, nhóm nghiên cứu cho rằng, tác động của dịch Covid-19 có thể
khiến nền kinh tế bị tác động một cách mạnh mẽ và lâu dài. Kinh tế sẽ
suy giảm nhanh chóng do giảm mạnh ở cả tổng cung (các doanh nghiệp suy
giảm sản xuất, đứt gãy nguồn cung đầu vào,....) và tổng cầu (nhu cầu
tiêu dùng trong nước và đầu tư sản xuất suy giảm, xuất khẩu giảm
mạnh...). Trong khi đó, Việt Nam là một nền kinh tế có độ mở lớn với thế
giới (năm 2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trên GDP đã lên đến 200%,
cao nhất trong khu vực), khu vực đối ngoại lại đang là đầu tầu cho tăng
trưởng trong những năm qua, nên mức độ tác động của dịch Covid-19 đến
nền kinh tế sẽ bị khuyến đại nhiều hơn. Nếu dịch bệnh chỉ kéo dài 2-3
tháng, đa phần các doanh nghiệp bị ảnh hưởng vẫn có thể chịu đựng được.
Nhưng nếu dịch bệnh kéo dài hơn, khả năng nền kinh tế có thể rơi vào
thời kỳ suy thoái là rất cao nếu không có những giải pháp đột phá và
quyết liệt.
PGS.TS Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH KTQD tại buổi công bố
PGS.TS. Hoàng Văn Cường – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân chia sẻ, các
doanh nghiệp hiện nay còn e dè với kinh tế số bởi nhiều nguyên nhân.
Việc đầu tư hạ tầng cho ứng dụng công nghệ thông tin và kinh tế số chưa
thực sự đồng bộ và đôi khi là những rào cản để những doanh nghiệp có thể
ứng dụng kinh tế số nhưng chưa chắc đã kết nối được với nền kinh tế. Hiện nay, chúng
ta vẫn có thói quen quản trị theo tính chất về mặt thủ công, thậm chí
là không muốn công khai minh bạch. Khi chuyển sang quản trị về kinh tế
số đòi hỏi chúng ta phải thay đổi một cách căn bản tư duy về quản trị,
phải công khai, minh bạch và quản định theo một hệ thống. Những doanh
nghiệp muốn đầu tư phát triển một cách hệ thống, bài bản và muốn đi lên
không phải dựa vào những kẽ hở của luật pháp và chính sách thì chúng ta
phải mạnh dạn ứng dụng kinh tế số và như vậy không chỉ tạo ra được hướng
phát triển của doanh nghiệp theo xu thế của nền kinh tế của thời đại mà
chúng ta cần thay đổi căn bản về nội dung quản trị của doanh nghiệp.
Đây sẽ là một yếu tố đòi hỏi ta phải đầu tư công nghệ và đầu tư về mặt
tư duy quản trị.
PGS.TS Tô Trung Thành - Trưởng phòng Quản lý Khoa học Trường ĐH Kinh tế Quốc dân giới thiệu sơ lược về ấn phẩm
Theo
PGS.TS Tô Trung Thành - Trưởng phòng Quản lý Khoa học, đồng chủ biên ấn
phẩm cho biết, ấn phẩm năm nay đã chọn được chủ đề quan trọng đó là Cải
thiện năng suất lao động trong bối cảnh kinh tế số. Thông điệp chính
của ấn phẩm Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2019 đó là trong bối
cảnh nền kinh tế bị tổn thương bởi các cú sốc lớn như dịch Covid-19 là
lúc để chúng ta cần phải xem lại nền tảng của nền kinh tế và là cơ hội
để tái cấu trúc. Một tồn tại trong những nền tảng quan trọng của nền
kinh tế là năng suất lao động của Việt Nam hiện giờ đang ở mức rất thấp
và ngày càng tụt hậu so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới;
các động lực để tăng trưởng năng suất trở nên dần cạn kiệt và thiếu
hiệu quả. Trong bối cảnh hiện nay, sự phát triển nhanh chóng của kinh tế
số sẽ mang lại cho Việt Nam cơ hội để cải thiện mạnh mẽ mức NSLĐ tổng
thể nền kinh tế, từ đó đạt được phát triển bền vững và đồng thời chống
đỡ được các cú sốc từ bên ngoài.
Ấn phẩm đã đưa ra 4 kịch bản của KTS và dự báo NSLĐ đến năm 2030 trong bối cảnh Kinh tế số. Theo đó, ở Kịch bản 1: Nền kinh tế chuyển đổi số chậm: Tốc độ tăng NSLĐ trung bình là 6,25% mỗi năm, trong đó, riêng KTS đóng góp 0,43%. Ở Kịch bản 2: Nền kinh tế đã chuyển đổi số sẽ gia tăng ứng dụng công nghệ số và phát triển ngành CNTT: Con số tương ứng là 6,97% và 1,15%, mức tăng NSLĐ cũng như đóng góp của KTS là cao nhất trong các kịch bản. Ở Kịch bản 3:
Nhà xuất khẩu số khi ngành CNTT Việt Nam phát triển dựa vào hoạt động
thuê ngoài cho các quốc gia khác, tuy nhiên, sự áp dụng các công nghệ số
nội bộ ở khắp các ngành còn thấp; con số tương ứng là 6,32% và 0,50%. Ở Kịch bản 4: Nhà tiêu dùng số khi ngành công nghiệp của Việt Nam sử dụng các sản phẩm và dịch vụ CNTT từ các quốc gia khác; con số tương ứng là 6,50% và 0,68%.
Như
vậy, tính cho cả giai đoạn 2020 - 2030, trung bình mỗi năm, chỉ riêng
KTS đóng góp từ 7% cho đến 16,5% trong 100% tốc độ tăng trưởng NSLĐ tổng
thể. Theo đó, có thể thấy đóng góp của KTS là rất quan trọng đến năng
suất và hiệu quả của nền kinh tế, và là một động lực mới cho cải thiện
nhanh chóng NSLĐ.
Buổi họp hoàn thiện nội dung và lên thiết kế bìa cho Ấn phẩm thường niên 2019 trước đó
Buổi
họp nghiên cứu báo cáo ảnh hưởng Covid đến nền Kinh tế Việt Nam, ấn
phẩm cũng nêu ra những đánh giá và nghiên cứu liên quan đến vấn đề dịch
bệnh Covid-19
Bài và ảnh: Phòng Truyền thông và LeCerne NEU
Video Trailer giới thiệu ấn phẩm Đánh giá Kinh tế Việt Nam thường niên 2019 xem tại đây
Các cơ quan thông tấn báo chí đưa tin về ấn phẩm:
Đài truyền hình Việt Nam: Chương trình Tài chính Kinh doanh VTV1 sáng 06/4/2020 (Phút 03)
Chương trình Thời sự 19h ngày 19/4/2020 (Phút 14)
VTV News: Cải thiện năng suất lao động trong bối cảnh kinh tế số
CafeF: Khi nền kinh tế bị "Cúm": Sự khác nhau giữa cúm thường và Covid-19
PGS.
TS Tô Trung Thành: Đại dịch COVID-19 sẽ tạo ra cú sốc kinh tế toàn cầu,
riêng tác động từ hạn chế giao thương với Trung Quốc có thể làm GDP
Việt Nam giảm tăng trưởng tới 0,8%
Covid-19: Triển vọng tăng trưởng các nước bạn hàng lớn của Việt Nam sẽ ra sao?
PGS. TS. Tô Trung Thành: Chính phủ cần kiên định không lạm dụng chính sách tiền tệ để kích thích nền kinh tế
Thời báo Tài chính Việt Nam: Giá xăng dầu giảm có tác dụng quan trọng trong kiềm chế lạm phát
Chống dịch Covid-19 cần dựa vào nguồn lực toàn xã hội
Kinh tế thế giới năm 2020 và những xu hướng mới
Thời báo Kinh tế Sài Gòn: Không chỉ doanh nghiệp, cá nhân cũng cần hỗ trợ từ ngân hàng – Tham gia phỏng vấn PGS.TS Tô Trung Thành
FDI giảm đột ngột vì Covid-19 – Tham gia phỏng vấn PGS.TS Tô Trung Thành
Tăng trưởng GDP quý I dự kiến 3,82% – Tham gia phỏng vấn PGS.TS Tô Trung Thành
Vnexpress: Miễn, giảm thuế - 'máy trợ thở' cứu doanh nghiệp – Tham gia phỏng vấn PGS.TS Tô Trung Thành
Kinh tế Việt Nam sắp tới ra sao? – Tham gia phỏng vấn PGS.TS Tô Trung Thành
Nhân dân: Cải thiện năng suất lao động qua kinh tế số
Thời báo Kinh doanh:Năng suất lao động khu vực kinh tế ngoài nhà nước thấp nhất
Diễn đàn doanh nghiệp: Công nghệ số mang lại ‘sức sống mới” cho nông nghiệp
Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp: Chiếm 70% việc làm nhưng kinh tế cá thể chỉ góp 31% tăng NSLĐ
Dự báo kinh tế số sẽ đóng góp khoảng 16% tăng trưởng NSLĐ
Thời báo Ngân hàng: Kinh tế số là cơ hội để tăng năng suất lao động
Động lực tăng trưởng mới là kinh tế số
Hải quan Online: Khu vực kinh tế ngoài nhà nước có năng suất lao động thấp nhất
Doanh nhân Việt: Chủ nghĩa bảo hộ, suy giảm kinh tế và thế khó cho DN xuất khẩu sang Mỹ
Cải thiện năng suất lao động trong bối cảnh kinh tế số
VOV.vn: Gói hỗ trợ 280.000 tỷ đồng cứu DN: Cẩn trọng trục lợi chính sách
Zingnews: Mở cửa ngành nào trước để phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19?